Nakon održanog redovnog zasijedanja Svetog Arhijerejskog Sabora Srpske Pravoslavne Crkve, od 24. do 29. maja 2021. godine, pod predsedništvom Njegove Svetosti Patrijarha srpskog g. Porfirija i uz učešće svih eparhijskih arhijereja Srpske Pravoslavne Crkve, iz SPC-a su se oglasili saopštenjem za javnost.

Kako se ističe u saopštenju, Sabor je sa dužnom pažnjom i brigom razmatrao pojave koje ugrožavaju, a u nekim slučajevima i narušavaju jedinstvo Pravoslavne Crkve. Sa istom pažnjom je uzet u obzir izveštaj saborskog Odbora za Jasenovac, a ujedno su razmotreni problemi Srpske Pravoslavne Crkve kako u Srbiji i u zemljama regiona tako i u dijaspori širom sveta.

„U tom okviru posebna pažnja je posvećena stanju naše Crkve i položaju srpskog naroda na Kosovu i Metohiji, gde se nepravde, pritisci i nasilje protiv srpskog naroda i ugrožavanje identiteta, slobode, pravâ i imovine Srpske Pravoslavne Crkve nastavljaju, i to, nažalost, u sve težem obliku. Isto tako se Sabor suočio sa izazovima pred kojima su se naša Crkva i narod našli u Crnoj Gori, gde i nova vlast izbegava da potpiše već usaglašen Temeljni ugovor između Srpske Pravoslavne Crkve i države Crne Gore, čime je Srpska Pravoslavna Crkva diskriminisana u odnosu na sve druge Crkve i verske zajednice koje deluju u Crnoj Gori“, stoji u saopštenju.

Sabor je, kako navode, stavio van snage ranije saborsku odluku o osnivanju episkopskih savjeta u raznim crkvenim oblastima s obzirom na to da su ti savjeti i bili osnovani kao privremena savjetodavna crkvena tijela dok traju vanredne prilike i nemogućnost međusobnog susretanja naših episkopa u tadašnjim ratnim uslovima.

Sabor je izrazio svoju duboku zabrinutost zbog pojave novih nacrta zakonâ, pa i zakonâ donetih na brzinu, bez valjane pripreme i dovoljne javne rasprave i bez dijaloga sa Crkvama i verskim zajednicama iako se ti nacrti zakona i zakoni njih neposredno tiču, uz pretnju ograničavanja ili čak ukidanja prava Crkava i vjerskih zajednica na slobodno ispovijedanje vjere, što je protivno Ustavu Srbije i obavezujućim međunarodnim konvencijama.

Sabor takođe smatra neprihvatljivim da nacrt zakona o kulturnoj baštini ograničava njegovo važenje samo na deo teritorije Srbije, jer isključuje teritoriju Kosova i Metohije iz sfere njegovog dejstva, premda se tamo nalaze najveće srpske svetinje i najvažniji srpski kulturni spomenici.

Sabor je popunio upražnjene eparhije. Za Mitropolita crnogorsko-primorskog izabran je dosadašnji Episkop budimljansko-nikšićki Joanikije (Mićović); za Episkopa budimljansko-nikšićkog dosadašnji vikarni Episkop dioklijski Metodije (Ostojić), za Episkopa valjevskog dosadašnji vikarni Episkop mohački Isihije (Rogić). Za vikarne episkope Patrijarha srpskog izabrani su: jeromonah Jerotej (Petrović), sabrat Svetoarhangelskog opštežića u Kovilju sa titulom Episkop toplički; jeromonah Sava (Bundalo), sabrat manastira Svete Petke u Zagrebu, sa titulom Episkop marčanski; i arhimandrit Justin (Jeremić), sa titulom Episkop hvostanski. Arhimandrit Damaskin (Grabež), izabran je za vikara Episkopa bačkog sa titulom Episkop mohački, a za vikara Episkopa diseldorfskog i sve Nemačke izabran je arhimandrit Jovan (Stanojević), sa titulom Episkop humski.

U Svetom Sinodu je prestao mandat episkopima bačkom g. Irineju i šumadijskom g. Jovanu koji ostaju članovi zamenici, a za nove članove izabrani su, na predlog Patrijarha srpskog g. Porfirija, episkopi sremski g. Vasilije i zvorničko-tuzlanski g. Fotije.